I Nadležnosti

Služba za implementaciju i razvoj međunarodnih i partnerskih projekata je nova Služba unutar Eko-fonda formirana početkom 2022. godine u cilju koordinacije razvoja, pripreme i sprovođenja međunarodnih i nacionalnih partnerskih projekata. Nadležna je i za sprovođenje poslova pripreme, razvoja, implementacije mehanizama podrške putem bespovratnih sredstava, zajmova, subvencija, garancija, kao i redovno praćenje i istraživanje mogućnosti za prikupljanje sredstava potrebnih za razvojne programe i međunarodne i nacionalne partnerske projekte.

Od formiranja Službe intezivno se radilo na jačanju, posredovanju, uspostavljanju i razvijanju partnerskih odnosa sa međunarodnim i nacionalnim institucijama, organizacijama i fondovima, te otvaranju mogućnosti učešća u međunarodnim programima (npr. Interreg programi) te prepoznavanju potreba i prioritetnih aktivnosti od obostranog interesa, identifikovanje i usaglašavanje potencijalnih projekata, kao i osiguravanje održivog izvora finansiranja kroz kanale međunarodne i partnerske saradnje.

Pomoć međunarodnih organizacija ima poseban značaj u početnim godinama poslovanja društva, dok sa razvijanjem djelatnosti, ta pomoć dobijaće na većem značaju, a odnosiće se prije svega na prenošenje odgovarajućih iskustava, transfer znanja i vještina, kao i na jačanje tehničko-administrativnih kapaciteta Društva i sprovođenja zajedničkih projekata.

II Značajne saradnje

Saradnja sa Zelenim klimatskim fondom
Saradnja za Zelenim klimatskim fondom (ZKF) je jedan od primjera uspješne saradnje. Vlada Crne Gore je u aprilu 2021. godine usvojila Nacionalni program prioritetnih aktivnosti u oblasti ublažavanja i prilagođavanja klimatskih promjena u okviru saradnje sa Zelenim klimatskim fondom 2021–2023. Crna Gora je uspostavila mehanizam podrške za razvoj nacionalnog okvira za saradnju sa ZKF-om kroz koji je Eko-fond prepoznat kao ključna institucija za pokretanje procesa akreditacije, a koja se odobrava kroz proces implementacije Readiness projekta (prijedloga projekta) kao dijela akreditacionog procesa.

Kada je riječ o realizovanim aktivnostima Eko-fond je u III kvartalu 2022. godine uspješno sproveo FMCA aplikaciju koja je sastavni dio procesa akreditacije i na taj način je dobijena saglasnost od UNOPS-a i utvrđen način finansiranja Readiness projekta koji će ići kroz tri tranše.

Sekretarijat ZKF-a, odobrio je prijedlog projekta u novembru 2022. godine, dok je zvanična informacija za odobrenje projekta dostavljena sredinom januara 2023. o.g. Projekat je odobren u grant iznosu od 299.514 USD, biće finansiran od strane ZKF-a, sa periodom implementacije od 12 do 18 mjeseci. U junu 2023. godine. potpisan je Ugovor o bespovratnoj podršci i počela je implementacija projekta.


Saradnja sa Svjetskom bankom
Crnoj Gori su odobrena sredstva Svjetske banke u iznosu od 150.000,00 dolara za podršku u cilju izrade projektnog predloga za odobravanje granta od 2 miliona dolara posredstvom programa Partnerstva za implementaciju tržišta (PMI).

Krajnji cilj je uspostavljanje stabilnog nacionalnog sistema za određivanje cijena ugljenika u skladu sa zahtjevima politike EU i prikupljanje sredstava za sve potrebe zaštite životne sredine iz stacionarnih postrojenja na jedinstvenom principu (prikupljanje emisije CO2) i njihova raspodjela u skladu sa propisima.

Plan podrške spremnosti će obuhvatiti: određivanje cijena ugljenika u razvojnoj politici, političku posvećenost, kapacitet i strukturu podrške za određivanje cijena ugljenika kao i detaljnu analizu mogućnosti zemlje za pristupanje mehanizmu uvođenja takse CO2.

U okviru PMI Svjetska banka će uskoro raditi na jačanju administrativnih i kadrovskih kapaciteta Eko-fonda posredstvom obuka iz oblasti finansija, javnih nabavki, ekološko-socijalnog aspekta projekata i sl.


Saradnja sa Javnim fondom za životnu sredinu Republike Slovenije
Eko-fond je u toku 2022. godine uložio napore u dogovorima u vezi sa formiranjem saradnje sa Ministarstvom životne sredine i prostornog planiranja Slovenije (novoformiranim Ministarstvom životne sredine, klime i energetike), kroz koju su trebala biti obezbijeđena finansijska sredstva u iznosu od 1.500.000,00€ za period od 2021-2023 odnosno tri godine, kroz saradnju sa Fondom za klimatske promjene Republike Slovenije.

U pitanju je donacija u vidu pružanja podrške radu Eko-fonda, te jačanje njegovih kapaciteta u brojnim oblastima. U toku 2023. godine bi trebalo da dođe do koordinacije usaglašavanja ugovora o sufinansiranju, te pravno, finansijsko i međuresorno usaglašavanje istog kao i izmjena programa utroška sredstava Javnog fonda za životnu sredinu Republike Slovenije 2023-2026, kao preduslova za sufinansiranje Eko-fonda Crne Gore.


Saradnja sa Elektroprivredom Crne Gore
Projekat: „Projekat podrške pri kupovini i ugradnji foto-naponskih panela snage do 10kW za domaćinstva i foto-naponskih panela snage do 30kW za pravna lica - Projekat Solari 3000+ i Solari 500+”

Predmet i cilj projekta: Projekat se realizuje u skladu sa potpisanim Sporazumom o zajedničkom finansiranju i realizaciji projekta „Solari 3000+ i Solari 500+” između Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) i Eko-fonda, potpisanim u skladu sa usvojenom informacijom o projektu i zaključcima Vlade 04-4365/2 od 23.09.2021. godine.

Pozitivni efekti projekta su višestruki:

• Benefit za domaćinstva, privredu i EPCG;
• Ispunjenje očekivanja međunarodne zajednice u cilju smanjenja emisije štetnih gasova;
• Povećanje korišćenja obnovljivih izvora energije.

Korisniku projekta se pruža mogućnost da odgovarajući fotonaponski sistem ugradi, otplaćujući ga u jednakim mjesečnim iznosima u visini svog prosječnog mjesečnog računa za utrošenu električnu energiju. Pri tom se period otplate investicije za korisnika kreće u opsegu od 5 do 8 godina, u zavisnosti od iznosa rate i snage pripadajućeg ugrađenog sistema.

Nosilac projekta: Elektroprivreda Crne Gore.

Budžet: Procijenjena ukupna vrijednost projekta je 30.000.000,00€.

Finansijsko učešće Eko-fonda u projektu: Subvenciju koju Eko-fond obezbjeđuje kroz ovaj projekat korisnicima iznosi 20% od vrijednosti fotonaponskog sistema, što znači učešće Eko-fonda u iznosu od 6.000.000,00€. U odnosu na procijenjenu vrijednost projekta, ukupna vrijednost subvencija planirana za 2023. godinu iznosi 4.100.000,00€.

Imajući u vidu da je otpočeta implementacija projekta u IV kvartalu 2021. godine, objavom Javnog poziva od strane EPCG, a radovi na terenu, tj. instalacija fotonaponskih sistema na domaćinstvima i privrednim objektima tokom 2022. godine, Eko-fond zbog ograničenih finansijskih sredstava, još uvijek nije donio odluku i zaključio Ugovore o dodjeli subvencija za sufinansiranje projekta „Solari 3000+ i Solari 500+”.

III Učestvovanje u međunarodnim projektima i programima

Eko-fond može učestvovati u implementaciji projekata i sličnih aktivnosti u oblastima svog djelovanja a koje finansiraju brojne međunarodne institucije, fondovi i organizacije.

U ovom trenutku Crnoj Gori je na raspolaganju Instrument za pretpristupnu podršku IPA, koju čine nacionalna IPA i programi podrške CBC i Interreg. Na raspolaganju su takođe međunarodni finansijski mehanizmi kao što su npr. Globalni fond za životnu sredinu (GEF) i Zeleni klimatski fond (GCF), kao i bilateralna podrška razvijenih zemalja članica EU, koje obezbjeđuju sredstva i podršku zemljama kandidatima na Zapadnom Balkanu za potrebe zaštite životne sredine i borbe protiv klimatskih promjena kao i za potrebe energetske efikasnosti i obnovljivih izvora energije.

IPA: Eko-fond je uzeo učešće i/ili planira učešće na svim relevantnim CBC programima kao i Interreg transnacionalnim programima. Eko-fond je trenutno u fazi odabira da bude partner i pridruženi partner na više projekata u okviru Interreg Dunavskog programa, kao i Interreg EURO MED-a, i Adriona. Eko-fond planira da uzme aktivno učešće i na svim relevantnim aktuelnim CBC programima ove godine.

Programi Unije (European Union Programmes): Eko-fond je uzeo učešće i/ili planira učešće na svim relevantnim programima kao što su: Horizon, COSME, LIFE i sl.

Podrška Razvojnih agencija država EU: Brojne države članice EU putem podrške svojih ministarstva nadležnih za vanjske poslove formiraju tzv. Razvojne agencije koje pružaju finansijsku podršku državama koje žele da pristupe EU i manje razvijenim zemljama svijeta. Obezbjeđuju grantove podrške za razvoj prioritetnih oblasti kao što su zdravstvo, obrazovanje, zaštita ljudskih prava, zaštita životne sredine, borba protiv klimatskih promjena, energetska efiksnost i sl.

Eko-fond je do sada imao priliku da sarađuje sa Rumunskom agencijom za međunarodni razvoj (RoAid).

Bilateralna saradnja posredstvom ambasada država članica EU u Crnoj Gori: Eko-fond intezivno radi na jačanju saradnje sa ambasadama država članica Evropske Unije u Crnoj Gori, i planiranju zajedničkih projekata koji u fokus stavljaju zelenu tranziciju Crne Gore.

IV Partnerstva

Eko-fond je u okviru Službe za implementaciju i razvoj međunarodnih i partnerskih projekata, a u skladu sa zakonskim procedurama, otvoren za uspostavljanje, jačanje i širenje saradnje sa domaćim i međunarodnim partnerima, u oblasti zaštite životne sredine, borbe protiv klimatskih promjena, energetske efikasnosti i obnovljivih izvora energije, u skladu sa sledećim specifičnim ciljevima:

• Razvijanje i jačanje saradnje sa zainteresovanim međunarodnim i nacionalnim stranama u relevantnim oblastima djelovanja;
• Identifikovanje potreba i projekata, te razmjena informacija i usaglašavanje planova o realizaciji prioritetnih programa i projekata na teritoriji Crne Gore, prethodno identifikovanih od obostranog interesa/značaja za institucije dvije ili više zemalja (zaštita voda, zaštita vazduha, zaštita biodiverziteta, zaštita zemljišta, upravljanje posebnim kategorijama otpada, energetska efikasnost i obnovljivi izvori energije i sl.);
• Pružanje informacija zainteresovanim stranama o postojećim mogućnostima za saradnju na projektima zaštite živote sredine i energetske efikasnosti;
• Učešće u planiranju, te sufinansiranju pripreme, razvoja i implementacije prioritetnih projekata i programana na teritoriji Crne Gore, koji se odnose na prirodne resurse od obostranog interesa, koji direktno ili indirektno utiču na životnu sredinu;
• Osiguranje koordinacije i zajedničko nastupanje prema međunarodnim i bilateralnim finansijskim programima i fondovima;
• Predlaganje projektnih prijedloga relevantnim institucijama i partnerima u cilju jačanja zelene tranzicije Crne Gore i postizanja obostranih ciljeva;
• Potpisivanje Memoranduma o saradnji / Definisanje liste projekata od obostranog interesa / Identifikovanje projekata od zajedničkog interesa za ulaganje (sufinansiranje);
• Zajedničke aktivnosti koje se odnose na dalje promovisanje poslovnih i međuinstitucionalnih kontakata.